Sog‘lom turmush tarziga rioya qilish organizmga ijobiy ta’sir ko‘rsatishiga shubha yo‘q. Shu bilan birgalikda bir qarashda mutlaqo zararsiz bo‘lib ko‘ringan miya uchun halokatli hisoblanuvchi bu odatlardan voz kechish ham salomatlikda samarali ravishda o‘z aksini topadi.Tuzni ortiqcha iste’mol qilish
O‘tkazilgan ko‘plab tadqiqotlardan keyin olimlar shunday xulosaga keldi: tuz qon bosimini oshiradi, bu o‘z navbatida miya faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi va aqliy kamchiliklarga olib keladi.
Muntazam ravishda uyquga to‘ymaslik
Uyquning yetishmasligi xotiraga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Lekin eng muhimi shundaki, uyqusizlik natijasida uxlash vaqtida yuz beradigan miyaning toksinlardan tozalanish jarayoni va asab hujayralarining faoliyati buziladi.
Bu miya faoliyatining to‘xtalishlariga olib keladi – diqqatni to‘plash yomonlashadi, analitik funksiyalar cheklanadi, kasalliklar paydo bo‘lish xavfi oshadi.
Quloqqa bo‘lgan doimiy bosim
Bugungi kunda eshitish a’zolariga bo‘lgan yuklama juda ko‘payib ketdi, ayniqsa buni katta shaharlarda sezish mumkin – transport, kafe va do‘konlardagi musiqa va hokazolar.
Quloqqa bo‘lgan bunday kuchli ta’sirlar eshitish qobiliyatining buzilishiga olib keladi. AQShdagi Jon Xopkins universitetida o‘tkazilgan tadqiqotlardan keyin olimlar eshitish qobiliyati zarar ko‘rgan odamlarning aqliy kamchilik bilan bog‘lik kasalliklarga chalinish xavfi 40% ko‘proq bo‘ladi degan xulosaga keldi.
Muntazam ravishda me’yoridan ortiqcha yeyish
To‘g‘ri ovqatlanish tanaga ham, miyaga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. 2012 yil Neurology jurnalida ortiqcha vaznning aqliy qobiliyatga bo‘lgan ta’siri haqida uzoq muddat davom etgan tadqiqotlarning natijalari e’lon qilindi.
50 yosh atrofidagi 6000 ga yaqin odam o‘rganib chiqilgan. 10 yildan keyin tadqiqot qatnashchilari yana bir marta sinovdan o‘tkazilgan va ma’lum bo‘lishicha, ortiqcha vaznli odamlarning aqliy qobiliyati qomati kelishgan odamlarnikiga qaraganda 22% ga yomonlashgan.
Yolg‘izlik
Yolg‘izlik hissi albatta stress darajasini oshiradi, bu holatda stress gormoni ( kortizol) ishlab chiqariladi. Bu gormonning yuqori darajasi neyronli aloqalarga putur yetkazadi, natijada esa miya faoliyati yomonlashadi.