Qancha umr ko‘rish — bu albatta, taqdirdan. Lekin inson umriga zavol bo‘luvchi va aksincha, uni uzaytiruvchi omillar ham talaygina. Olimlar ayni shunday omillar ustida ish olib borib, uzoq umr ko‘rish uchun tavsiyalar taqdim etishmoqda. Ular bir qaraganda, oddiy, ammo muhim bo‘lib, salomatligimizga ijobiy ta’sir etadi.1 daqiqalik kulgi umrni 5 daqiqaga uzaytiradi.
Albatta, hech kim sekundomerlar bilan bir daqiqa kulib, umr uzayishini o‘lchab, tekshirib ko‘rmagan. Bu tadqiqotni amalga oshirish ham kulgili bo‘lardi, chunki inson uzoq umr kechirishiga bir necha omillar ta’sir etadi. Biroq kulgu va tabassum yaxshi kayfiyat bag‘ishlaydi, tushkunlikni haydaydi. Doim yaxshi kayfiyatda bo‘lgan insonni esa, turli kasalliklar ham enga olmasligi isbotlangan.
Ovqatlanishni 40 foizga qisqartirish bilan umrni 1,5 barobarga uzaytirish mumkin.
XX asrning 1930 yillarida AQShning Virjiniya Universiteti olimlari to‘g‘ri va yengil ovqatlanish umrni uzaytirishini isbotlagan edilar. Chunki ko‘p va og‘ir hazm bo‘ladagan ovqatlar hazm qilish tizimida jiddiy muammolar keltirib chiqaradi. Bu esa, ko‘pgina kasalliklarga yo‘l ochadi.
Amerikalik gerantolog va immunolog shifokor Rey Uolford to‘g‘ri ovqatlanish bo‘yicha quyidagi qoidalarni tuzib chiqqan:
Uzoq umr ko‘rishni istagan odam avvalo, katta bo‘lishi kerak, ya’ni, yosh bolalarga parhez qilish umuman tavsiya etilmaydi.
Ochlik ham tavsiya etilmaydi. Ochlik bilan inson umrini aksincha, qisqartirish mumkin.
Iste’mol qiladigan ovqatlaringiz 2000-1800 kkal kaloriyadan kam bo‘lmasligi lozim.
Iloji boricha, vitaminlarga boy tabiiy mahsulotlar bilan oziqlanishga odatlaning. Sabzavot va mevalardan ko‘proq iste’mol qiling.
Rafinadlangan shakardan umuman voz keching.
Haftasiga 5 marotaba 30 daqiqadan piyoda yurishni odat qiling va umringizni 2 yilga uzaytiring.
Bu tadqiqot Garvard Universiteti olimlari tomonidan o‘tkazilgan bo‘lib, ular gipodinamiya va u keltirib chiqaradigan kasalliklardan saqlanish uchun doimiy tarzda insonga tushadigan eng kam jismoniy bosim qancha bo‘lishini o‘rganib borishgan. 72 nafar hamshiralar bilan o‘tkazilgan tadqiqot shuni isbotladiki, ular orasida piyoda yurishni odat qilganlarda insultga chalinish xavfi kamaygan.
Ijodiy ishlar bilan shug‘ullaning va umringizni 5-6 yilga uzaytiring.
Bu tadqiqot esa, AQShning Texas Universiteti olimlari tomonidan o‘tkazilgan bo‘lib, inson ijodiy ish bilan zavqlanib shug‘ullanar ekan, unda surunkali tushkunlikdan qochishi olg‘a suriladi. Shuningdek, ijodiy ish yakuniga etgach, inson tiniqib uxlaydi. Bu esa, organizm va miyaning miriqib dam olishini ta’minlaydi. Yaxshi dam esa, kishiga kuch-quvvat bag‘ishlaydi.
Ko‘rsatkichlar
Butunjahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tadqiqotlariga ko‘ra, inson umrining uzayishi 10 foiz salomatlikka, 20 foiz naslga, 20 foiz ekologiya va iqlimga, 50 foizi esa, yashash tarziga bog‘liq. Demak, turmush tarzimizni yaxshi tarafga o‘zgartirish o‘z qo‘limizda. Shunday ekan, uzoq umr ko‘rishga shoshiling.
Hayot arifmetika emas, lekin…
Albatta, hayot arifmetika emas, sonlarni, daqiqalarni qo‘shib, ayirib, hisob-kitob bilan umrimizni uzaytira olmaymiz. Biroq ko‘pgina tadqiqotlar bir umumiy echimda birlashmoqda. Ya’ni, kasalliklarning oldini olish, ijtimoiy, jismoniy faol bo‘lish, yomon odatlardan voz kechish, a’lo kayfiyat va tiniqib uxlash bilan inson salomatligini saqlay oladi va uzoq umr kechiradi.
Manba: Diydoraziz.uz