Stokgolmdagi Tinchlik muammolari tadqiqoti instituti (SIPRI) jahondagi qurol-yarogʻ eksporti holati haqida yangi hisobot eʼlon qildi. Oʻtgan yilda boʻlgani kabi, qurollar eksporti boʻyicha eng yirik davlatlar orasiga AQSH, Rossiya, Fransiya, Germaniya va Xitoy kiritildi, ular 2014-2018 yillarda savdolarning 75 foizini taʼminlab bergan. Shu bilan birga, AQSH va Rossiyaning jami hajmi 57%ni tashkil etadi.Ekspertlar fikriga koʻra, 2014-2018 yillarda anʼanaviy qurollar asosiy turlarining xalqaro yetkazib berish hajmi 2009-2013 yillarga nisbatan 7,8 foizga va 2004-2008 yillarga nisbatan 23 foizga oʻsgan. Taʼkidlanishicha, soʻnggi besh yil ichida Yaqin Sharqqa qurol yetkazib berish 2009-2013 yillarga nisbatan ortgan, boshqa mintaqalarga esa kamaygan, deya xabar beradi “Kun.uz”.
Hisobotga koʻra, qurollar bozorida AQSHning ulushi 6 foizga oshib, 36 foizni tashkil etdi. AQSH eksportining yarmidan koʻpi (52%) Yaqin Sharqqa toʻgʻri keladi.
“AQSH dunyoda qurol yetkazib berish boʻyicha oʻz yetakchi pozitsiyasini yanada mustahkamladi. Soʻnggi besh yil ichida AQSH kamida 98 mamlakatga qurol yetkazib bergan; bu hajmlar zamonaviy qurollar, masalan, jangovar samolyotlar, kichik masofadagi qanotli va ballistik raketalar hamda koʻplab boshqariladigan bombalarni oʻz ichiga olgan”, - degan SIPRIʻning qurol-yarogʻ va harbiy xarajatlar dasturi direktori Od Fleran.
Rossiyaning 2014-2018 yillarda bozordagi ulushi, aksincha, 2009-2013 yillarga nisbatan 17%ga kamaydi. Taʼkidlanishicha, bu qisman Hindiston va Venesuela tomonidan qurollar importi qisqarishi bilan bogʻliq. Soʻnggi besh yil ichida Rossiya 48 mamlakatga qurol-aslaha yetkazib berdi. Umumiy hajmining 55 foizi Hindiston, Xitoy va Jazoirga toʻgʻri keladi.
Fransiya va Germaniya 2014-2018 yillarda eksport hajmini 43 foizga va 13 foizga oshirgan. YEI davlatlari eksportining jami hajmi dunyodagi koʻrsatkichdan 27%ni tashkil etdi. Eng yirik eksportyorlar beshligiga yakun yasab bergan Xitoy savdolarni 2,7 foizga oshirdi. Soʻnggi besh yil ichida Isroil, Janubiy Koreya va Turkiyadan qurollar eksporti sezilarli darajada oʻsdi (60%, 94% va 170%).
Eng yirik import qiluvchilarga Saudiya Arabistoni (2009-2013 yillarga nisbatan +192%), Misr (+206%), Isroil (+354%), Qatar (+225%) va Iroq (+159%) aylandi. 2014-2018 yillarda Osiyo va Okeaniya mamlakatlari harbiy yuklar umumiy hajmining 40 foizini olgan.