Foto: «Unsplash»Britaniyalik olimlar lama nanotanalaridan olingan preparatning COVID-19 ga qarshi samaradorligini aniqladilar.
Angliya jamoat sog‘liqni saqlash xizmati, Rozalind Franklin instituti, Liverpul va Oksford universitetlari olimlari lamaga oqsilning hujayraga birikishi va keyinchalik kirib borishi uchun mas’ul bo‘lgan SARS-CoV- S-oqsilini yuborishdi. Natijada jonivorda nanotanalar — odam antitanalariga o‘xshash kichikroq, oddiy oqsillar aniqlangan. Olimlar lamaning qon namunalaridan to‘rtta nanotanani ajratib olishdi, ular keyinchalik hujayra yetishtirilishi orqali ko‘paytirildi.
Shundan so‘ng, nanotanalar SARS-CoV-2da yanada samarali birikishi uchun har birida uchtadan «zanjirlar» — trimerlarda to‘plandi. Hujayra yetishtirilishida o‘tkazilgan testlar shuni ko‘rsatdiki, ular «alfa» va «beta» variantlarini o‘z ichiga olgan holda, uni muvaffaqiyatli neytrallashtiradi. Keyin trimerlar oldindan koronavirus bilan kasallangan Suriya og‘maxonlariga yuborildi. Preparat COVID-19 jarayonini sezilarli darajada osonlashtirdi — hayvonlar nazorat guruhiga qaraganda ancha oz vazn yo‘qotdilar. Virusli yuklama — o‘pka va nafas yo‘llarida SARS-CoV-2 zarralari soni ham yetti kun ichida sezilarli darajada kamaygan.
Tadqiqotchilarning ta’kidlashicha, nanotanalarni ishlab chiqarish odam antitanalariga qaraganda ancha oson. Bundan tashqari, odam antitanalaridan farqli o‘laroq, ularni tomizgich orqali emas, balki ingalyator va burun spreyi yordamida yuborish mumkin. Bu nanotanalarni nafas yo‘llarida infeksiya joyiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri yetkazib berish imkonini beradi. Bundan tashqari, ular uchun past haroratlarda maxsus saqlash va tashish tizimlari kabi «sovuq zanjir» talab etilmaydi.
Hozirgi vaqtda tadqiqot guruhi odamlarda nanotanaaga asoslangan dori-darmonlarni klinik sinovlardan o‘tkazish uchun mablag‘ yig‘ishga harakat qilmoqda.