Foto: Men’s LifeTeledasturlarni tomosha qilishga mukkasidan ketish kognitiv funksiyalarning yomonlashishi hamda kul rang moddalar hajmining kamayishiga olib keladi. Bularning barchasi demensiyaning (aqli zaiflik) rivojlanish xavfini oshiradi. Bu kabi intellektual passivlikni amerikalik olimlar stol va kompyuter o‘yinlari yoki kitob mutolaasi bilan almashtirishni taklif etmoqda, deb xabar beradi Hi-Tech.Mail.ru.
Amerika kardiologlar hamjamiyatining onlayn anjumanida televizor qarshisida juda ko‘p o‘tirish miyaga xavfli ekanligi bir vaqtning o‘zida uchta tadqiqot orqali ma’lum qilindi. Teledasturlarni uzoq vaqt davomida tomosha qilish kognitiv funksiyalarning yomonlashishiga va miyadagi kul rang modda hajmining kamayishiga olib keladi.
Kognitiv funksiyalar insonga yodda saqlash, o‘ylash, fikr qilish, muloqot qilish va muammolarni hal etish imkonini beradi. Qarigan sari ular sekin-asta yomonlashib boradi va hozirga kelib insonning o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligi sezilarli darajada ortdan bir paytda, kognitiv buzilishlar dunyo aholisi uchun jiddiy muammoga aylanmoqda — har yili 7 milliondan ortiq kishiga demensiya tashxisi qo‘yiladi. Ammo kognitiv funksiyalarga ta’sir ko‘rsatuvchi ko‘plab omillar yashash tarziga bog‘liq va inson uni mustaqil nazorat qila oladi.
«Tadqiqotlar miya salomatligini ta’minlaydigan jismoniy mashqlar foydasini namoyish etgan, ammo ko‘p harakat talab etilmaydigan, masalan, televizor ko‘rish kabi mashg‘ulotlarning miya tuzilmasi va funksiyasiga ta’siri haqida ma’lumot kam. Bunga e’tibor qaratish muhim, chunki boshqa tadqiqotlar jismoniy faollik va kam harakatchan hayot tarzi inson sog‘lig‘iga turlicha ta’sir ko‘rsatishi mumkin», — deydi Alabama universitetidan bo‘lgan professor Kelli Peti Gabriel.
Taqqoslashlarga ko‘ra, teledasturlarni xush ko‘ruvchilarning kognitiv funksiyasi umuman televizor ko‘rmaydigan yoki juda kam ko‘radiganlarga qaraganda 6,9 foizga yomon bo‘lib chiqqan.
Tadqiqotchilar televizor tomosha qilishni ko‘proq kognitiv funksiyalarni ko‘proq talab etadigan ko‘ngilochar mashg‘ulotlarga almashtirishni taklif qilmoqda — masalan, turli stol va kompyuter o‘yinlariga yoki kitob o‘qishga. Bu jiddiy intellektual yoki jismoniy yuklamalarni talab etmaydi, ammo miyani himoyalashga yordam beradi.