Foto: «Centralasia.media»2020 yilda Qirg‘iziston O‘zbekistonga qoramol va mayda chorva mollari eksportini 9,2 baravar oshirdi. Bu eksport taqiqini hisobga olgan holda eng yuqori ko‘rsatkichdir. Ammo Qishloq xo‘jaligi vazirligi va yetkazib beruvchilar haqiqiy ko‘rsatkichlar bundan bir necha baravar yuqori, deb hisoblamoqda.
11 oy davomida Qirg‘iziston mamlakatimizga 10,4 ming bosh qoramol va 36 ming bosh mayda mol yetkazib bergan. Taqqoslash uchun: 2019 yilning shu davrida qoramol eksporti atigi 574 boshni, mayda mollar 4,4 ming boshni tashkil etgan.
Tirik qoramollar — sigirlar, qo‘ylar va echkilar eksportining 98 foizi O‘zbekiston hissasiga to‘g‘ri keldi. Ammo Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlari yetkazib berishning haqiqiy hajmini aks ettirmaydi. Ularning fikriga ko‘ra, kontrabandani hisobga olgan holda, fermerlar mollarni bir necha baravar ko‘proq sotganiga aminlar.
«Men bu ko‘rsatkichga juda shubha bilan qarayman. Shuningdek, biz bozorni tahlil qilmoqdamiz, bu ma’lumotlar haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi. Taqiq kontrabandachilarga qo‘yilgan edi. Kontrabanda oldin qanday bo‘lgan bo‘lsa, hozirda ham shu holda davom etmoqda», — dedi «Qirg‘izland» eksportchilar va import qiluvchilar assotsiatsiyasi raisi Lenara Niyozbekova.
2019 yil O‘zbekistonga chorva mollarini eksport qilishdan tushgan tushumlar atigi 1,2 million dollarga zo‘rg‘a yetgan bo‘lsa, o‘tgan yilning 11 oyi davomida bu ko‘rsatkich 13,1 million dollarni tashkil etgan.
Ammo haqiqiy miqdorlar bundan bir necha baravar yuqori, deydi tadbirkorlar. «Masalan, bizning assotsiatsiyamiz tomonidan 7 million dollar miqdoridagi eksport bo‘yicha shartnomalar imzolandi. Bu shunchaki bizning uyushmamiz tomonidan imzolangan shartnoma xolos. Bizning ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakatda yana xuddi shunday 20 ta qonuniy eksport qiluvchi topilmaydi», — deya ta’kidlab o‘tgan Niyozbekova.
19 noyabr kuni hukumat Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya vazirligining tavsiyasiga binoan Qirg‘izistondan chorva mollarini eksport qilishni taqiqlab qo‘ygan va bu qarorini oziq-ovqat xavfsizligi masalasi bilan izohlagan. Bir hafta o‘tgach, Qishloq xo‘jaligi vazirligi boshlig‘i Tilek To‘qtigaziyev ommaviy kontrabanda to‘g‘risida shikoyat qilib: «Biz mamlakatimizning janubiy viloyatlarida mollarni chet elga qanday qilib olib o‘tilishi to‘g‘risida ko‘plab ma’lumotlar va faktlarni olyapmiz. Agar biz faqat qoramollarni hisoblasak, unda kuniga 1000 boshgacha qoramol tashilmoqda», — degan u.
Davlat chegara xizmati, o‘z navbatida, To‘qtogaziyevning nutqini «populistlik» deb atagan. Davlat chegara xizmati chegaraoldi hududlari aholisi bilan doimiy ravishda tushuntirish ishlari olib borilishiga ishontirgan.
Qirg‘iziston va O‘zbekiston o‘rtasidagi chegara uzunligi 1378 kilometrni tashkil etadi, shundan 15% hali ham hisobga kiritilmagan. Ammo ayrim hududdagi chegara chiziqlarida to‘siqlar majud emas.
Qirg‘iz chorvalarini O‘zbekistonga sotish shov-shuvlari Qozog‘istondan hayvonlarni eksport qilish taqiqlangandan keyin yuz bergan, deyiladi xabarda.