Фото: ReutersАҚШ ва Канада Арктикада Россия ва Хитойнинг ўсиб бораётган ҳарбий иштирокига самаралироқ қаршилик кўрсатиш учун у ерда сунъий йўлдошлар ва радарлар тизимини янгилашни режалаштирмоқда, деб ёзади «РБК» The Wall Street Journal’га таяниб.
Газета маълумотларига кўра, АҚШ президенти Жо Байден Канада бош вазири Жастин Трюдодан мудофаа учун, шу жумладан, Шимолий Америка ҳаво-космик мудофаа қўмондонлиги (NORAD) модернизацияси учун харажатларни оширишни сўраган. Етакчилар бу масалани 23 февраль, сешанба кунги музокаралар чоғида муҳокама қилган.
Нашр эслатишича, NORAD Совуқ уруш даврида собиқ иттифоқни тийиб туриш стратегиясининг марказий элементи бўлган. Тизим сунъий йўлдошлар, ер устидаги радарлар ва Ҳарбий-ҳаво кучлари базаларидан иборат, улар асосан Аляскада ва Канаданинг шимолий ҳудудларида жойлашган. Унинг вазифаси — АҚШ ва Канадани шимолдан бўладиган ҳар қандай ҳужум ҳақида огоҳлантириш.
Аммо Канадада NORAD бўйича собиқ сиёсий маслаҳатчи Майкл Доусон таъкидлашича, мудофаа тизими эскирган. Россия ва Хитой армияси ихтиёридаги янги ракеталар товушдан беш карра ортиқроқ тезликда ҳаракатлана олади ва анча узоқроққа учади, деди у. Бу мавжуд аэрокосмик мудофаа тизимига қақшатқич зарба беради, деб ҳисоблайди Доусон.
Бундан ташқари, Шимолий Муз океани музларининг эриб, анча узоқроқ муддатга у ердан ўтиш мумкин бўлиб қолиши ҳам АҚШ ва Канаданинг заифлигини оширмоқда.
Трюдо билан музокаралардан кейин Байден улар «икки давлатнинг бу турдаги ягона ҳарбий қўмондонлиги бўлиб қолаётган» NORAD’ни модернизация қилишга келишиб олганини маълум қилди.
«Қитъа хавфсизлиги, иқтисодий ва ижтимоий ривожланиш ва Арктикани бошқариш билан боғлиқ масалаларни қамраб олиш учун биз кенгайтирилган Америка—Канада музокараларини бошлаймиз», — дея таъкидлади АҚШ президенти.
Вашингтонда аввалги президент маъмурияти давридаёқ Россияни Арктика минтақасида тийиб туриш зарурияти ҳақида бир неча марта айтишган эди. Январь бошида АҚШ Ҳарбий-денгиз кучлари Арктикада Россия қирғоқлари яқинида мунтазам патруллик олиб бориш режалари ҳақида маълум қилган эди. Ҳарбий-денгиз кучлари вазири Кеннет Брэйтуэйт айтишича, Вашингтон Россия ва Хитой даъволарига қаршилик кўрсатиш учун Арктикада «янада қаттиқроқ туриб ҳаракат қилиши» керак.
Февралда Пентагон Россия АҚШ ва унинг Европадаги иттифоқдошлари учун хавф бўлиб қолишда давом этаётганини тасдиқлади. АҚШнинг Европадаги қўмондонлиги раҳбари Тод Уолтерс Москва ва Пекинни «Арктика минтақасини ҳарбийлаштириш»га уринишда айблаган эди.