Foto: PinterestOrtiqcha vazn homiladorlikni rejalashtirayotgan ayollar uchun muammo bo‘lishi mumkin. Homilador bo‘lish uchun vazn yo‘qotish kerakligini qanday tushunish kerak? Me’yoriy vazn qancha bo‘lishi mumkin? Ushbu savollarga akusher-ginekolog Svetlana Viktorovna Kamoyeva javob beradi.
Ortiqcha vazn tushunchasiga nimalar kiradi, ayniqsa, reproduktiv yoshdagi ayollar haqida gap ketganda? Haddan tashqari ortiqcha vazn reproduktiv yoshdagi ayollarning 30—60 foizini tashkil etadi, 25—27 foizi esa semirib ketgan. Shuningdek, 2025 yilga kelib dunyo ayollarining 50 foizi semirib ketishi kutilmoqda.
Ortiqcha vazn tana massasi indeksi (TMI) hisoblash yo‘li bilan aniqlanadi, bu odatda 18,50—24,99 kg/m2 bo‘lishi kerak. Ayollarda ortiqcha vazn 25—29,9 kg/m2 bo‘lganda, reproduktiv tizim kasalliklarining rivojlanish xavfi oshishi mumkin. Reproduktiv salomatlikni saqlash va tiklash muhim vazifalardan bo‘lib, uning hal etilishi turlarini ko‘paytirish sog‘lom genofondni saqlash imkoniyatlarini belgilaydi.
Ma’lum bo‘lishicha, ortiqcha vazn hayz ko‘rish funksiyasini tartibga solish tizimiga salbiy ta’sir qiladi. Follikulaning faolligini pasaytiradi, shuningdek, progesteron gormoni ishlab chiqarishning pasayishiga olib keladi. Bundan tashqari, semirib ketgan ayollarda hayz ko‘rish buzilishi rivojlanishi nafaqat TMI, balki bel aylanasi ham muhim ahamiyatga ega. Ma’lumki, bel aylanasi 80 santimetrdan yuqori bo‘lgan reproduktiv yoshdagi ayollar TMI ko‘rsatkichiga ega bo‘lganlarga nisbatan surunkali anovulyatsiya sindromiga ega bo‘ladi va bu farzand ko‘rish ehtimolini pasaytiradi.
Reproduktiv yoshdagi ayollarning ortiqcha vazni nafaqat qisqa vaqt ichida homilador bo‘lmaslikni, balki bepushtlikni ham keltirib chiqaradi. Homiladorlikdan avval semirib ketish homiladorlikning patologik kechishi va akusherlik asoratlari xavfini orttirishi mumkin:
- erta tug‘ruq – 10,8 foiz;
- tug‘ruq jarayonining noto‘g‘ri kechishi – 30,1 foiz;
- tug‘ilishda shikastlanish – 45,7 foiz;
- homilaga kislorod yetishmasligi – 60 foiz;
- fetoplatsental yetishmasligi – 10,8 foiz.
Bepushtlik, tug‘ruq va tug‘ruqdan keyingi davrning patologik yo‘nalishi, semirish xavfi bilan bir qatorda endometriyaning rivojlanishi, shuningdek, endometriy saratoni, ko‘krak bezi kasalliklari, shu jumladan ko‘krak bezi saratoni uchun xavfli omil hisoblanadi. Xulosa o‘rnida shuni ta’kidlash kerakki, ortiqcha vaznga ega ayollar homiladorlik ehtimolini oshirish uchun farzand ko‘rishni rejalashtirishdan avval 3-6 oy ichida 5-10 foizgacha vaznni kamaytirish kerak.