“Реаллик” ва “ҳақиқат” сўзлари кўпинча бир-бирининг ўрнида ишлатиб юборилади, аммо уларнинг ўзига хос нозик этимологик жиҳатлари бор.“Реаллик”нинг ўзаги “нарса” деган маънони англатувчи лотинча “рес” сўзидир. “Ҳақиқат”нинг илдизи эса арабча “ҳақ” сўзи ҳисобланади.
Ҳақ, ал-Ҳақ, Аллоҳдир. У барча ҳақиқатларнинг ортида турувчи ва уларнинг асоси бўлган ҳақиқатдир. Аммо реалликнинг маъноси эса “нарса”лар билан чекланади.
Қуръонда шундай дейилади: “Улар дунё ҳаётининг зоҳирини билурлар, лекин улар охиратдан бехабарлар” (Рум сураси, 7).
Бирор киши бу дунёдаги моддий “нарсалар”нинг табиати ҳақида чуқур билимларга эга бўлиши, ҳар бир нарсанинг зоҳирини билиши мумкин. Атом қандай парчаланади, қора туйнук нима, инерция нима, термодинамика, ёруғлик тезлиги, E=mc2 ни сув қилиб ичиб юборган бўлиши мумкин, аммо уларнинг ҳақиқатидан хабари бўлмаслиги мумкин.
Мисол учун, бир одам уруғлардан қандай қилиб тирик жон пайдо бўлиши, тирик организмнинг қандай қилиб ўлиши ҳақида катта-катта диссертациялар ёзиши, Нобел мукофотини олиши мумкин.
Лекин ҳаёт ва ўлимнинг асл ҳақиқатини билолмасдан ўлиб кетиши мумкин.
“У ўлим ва ҳаётни сизларнинг қайсиларингиз амалда яхшироқ эканлигингизни синаш учун яратгандир. У азиз ва мағфиратли зотдир” (Мулк сураси, 2).
Шундан келиб чиқиб айтишимиз мумкинки, дунёга реал кўз билан қараш билан ундан ҳақни топишнинг орасида катта фарқ бор.
Реаллик ҳар доим ҳам ҳақиқат дегани эмас. Ҳақиқат реалликнинг ортида туради.
Манба: Azon.uz