Интернетдан фойдаланадиган ҳар бир киши троллар ҳужумига дуч келиб туради. Ҳозирги пайтда бундай троллар чиройли қад-қоматга эга йигит ва қизлар кўринишида ёки диндор ниқобида бўлиши мумкин. Троллар замонавий технологиялар асосида инсоннинг шахсий ҳаётини издан чиқаришнинг жуда кўп усулларини аллақачон ишга солишган: бу диний таълимот, даъватлар, турли бузғунчиликдан тортиб “порно-шантаж“га қадар.
Интернетда тролларнинг бутун бошли армияси ишлайди. Улар ўзимизга ўхшаган оддий одамлар. Улар Интернетга кирган содда одамларни авраб, маълум бир чорасизликка олиб келишдан манфаатдор бўлишади.
Шу боис Интернетдан фойдаланишда, ижтимоий тармоқлар орқали дўстларнинг телефонларига шахсий расмларни юбориш замирида турли таҳдидлар борлигини ҳар биримиз билишимиз шарт.
Ижтимоий тармоқлар орқали танишган, оддий виртуал дўстларимиз ҳам тролга айланиши мумкин. Баъзан сизга ҳар куни хайрли тонг ва хайрли тун тилаётган меҳрибонингиз аста-секин сизнинг барча шахсий маълумотларингизга эга бўлиб бораётганини сезмайсиз. Айрим ҳолларда виртуал дўстларимизга бор дардимизни тўкиб солиб, уларга сиримизни ўзимиз фош этамиз.
Виртуал дўстларимиз эса бизнинг нозик ва ожиз томонларимизни билиб боради. Шуноқ ҳам уларга эътибор беришимиз билан улар қандай фикрлари, суратлари, изоҳлари ва шарҳларига лайк босишимизга қараб ҳам биз ҳақимизда билиб боради ва қармоғига илинтириш пайида бўлади.
Энг ачинарлиси, фарзандларимиз алоҳида хавф гуруҳида. Чунки Интернет бугун уларнинг бор дунёсидир. Маълумотларга кўра, ўзбекистонлик ўсмирларнинг деярли ярми киберҳужумларга дуч келади. Бу уларнинг таълим-тарбиясига кучли таъсир қилиб, уларнинг ўқишини издан чиқаради. Ҳаётга бефарқ қарайдиган қилиб, келажакка бўлган умидини сўндиради. Айримлари дин ёки порно сайтларга киришга муккасидан кетиб қолади. Шу тарзда электрон қотиллик қурбони бўлган болалар ҳам йўқ эмас.
Шундай хавфли муаммоларга дуч келмаслик, имкон қадар тролларнинг қурбони бўлмаслик учун ўсмирлар, уларнинг, ота-оналари ва ўқитувчилари учун интернетда ўзини қандай тутиш ва маълумотларининг хавфсизлигини таъминлаш бўйича қуйидаги эслатмаларни ёдда тутиш керак.
Тролл билан суҳбатга аралашманг, у фақат сизнинг эътиборингизга муҳтожлигини унутманг. У билан оқилона суҳбатлашиш, баҳс-мунозара қилиш бефойда. Aгар сизни реал ҳаётда танишингиз бўлмаган бирон бир инсон, сизга илиқ муносабатда бўлиш мақсадида танишиш сўровини юборса уни дарҳол ўчиринг. Вояга етмаган фарзандларингизни ва ўсмирларнинг ишлатаётган телефони, компьютери, планшети ва бошқа қурилмаларига зудлик билан ёш чеклови шартларини ўрнатинг. (IOS ва Android тизимларига уланиш пайтида буни амалга оширишингиз мумкин)
Салбий изоҳлар ва шарҳларни йўқ қилинг Ҳар ким ўзи учун қарор қилиши керак. Кучли одам бўлиб буни кундалик амалга оширишга ирода ва куч топинг.
Унутманг, троллар сизнинг қўрқоқ эканлигингизни билгач, ўзининг ноғорасига ўйнатишни бошлайди.
Aгар тролл барча чегараларни кесиб ўтиб, сизни заҳарли фикрлари билан ўраб ташласа, унинг сўзлари ва таклифларини скриншот қилиб ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига мурожаат қилинг.